اصطلاحات رایج موجود در فرش دستباف و ماشینی

در دنیای رنگارنگ و متنوع فرش ایرانی ، چه از نوع دستباف و چه ماشینی ، اصطلاحات تخصصی فراوانی به گوش می رسد که دانستن آن ها به درک بهتر کیفیت و ارزش فرش کمک زیادی می کند . بسیاری از مشتریان هنگام خرید فرش دستباف و ماشینی با عباراتی مثل شانه ، تراکم ، طرح افشان ، رج ، گره و… مواجه می شوند که اگر معنا و کاربردشان را ندانند ، تصمیم گیری برای انتخاب و خرید ، دشوار می شود . این مقاله به شما کمک می کند با رایج ترین اصطلاحات در فرش بافی آشنا شوید و تفاوت های بین فرش دستباف و فرش ماشینی را بهتر درک کنید .

تفاوت اصطلاحات در فرش دستباف و ماشینی

در این بخش با مفاهیم پایه ای که در هر دو نوع فرش دستباف و ماشینی به کار می روند ، اما معنای متفاوتی دارند ، آشنا می شوید .

در فرش دستباف اصطلاحاتی مانند "رج" و "گره" اهمیت زیادی دارند . رج در واقع به تعداد گره های افقی در ۷ سانتی متر گفته می شود . گره نیز پایه اصلی ساختار این نوع قالی است . اما در فرش ماشینی ، مفاهیمی مثل "شانه فرش" و "تراکم فرش" نقش اصلی را بازی می کنند . شانه نشان دهنده تعداد گره های عرضی در یک متر و تراکم تعداد گره های طولی در همان فضاست . به عنوان نمونه ، یک فرش 1200 شانه با تراکم 3600 یعنی دارای بافتی بسیار ریز و فشرده است که به شباهت بیشتر با فرش دستباف می انجامد .

آشنایی با طرح های رایج در فرش ایرانی

طرح در فرش دستباف و ماشینی نه تنها نشان دهنده سبک هنری قالی است ، بلکه می تواند ویژگی های منطقه ای یا فرهنگی خاصی را نیز منتقل کند .

از بین پرکاربردترین طرح ها ، می توان به فرش افشان اشاره کرد . این طرح بدون لچک و ترنج مرکزی است و نقش و نگارها به صورت پراکنده در سرتاسر زمینه پخش شده اند . در کارخانه فرش های ماشینی ، معمولاً این طرح را برای تولید فرش مدرن نیز بازتولید می کنند ، چراکه از نظر بصری ساده تر و با سبک های مینیمال امروزی هماهنگ تر است .

واژه های تخصصی در فرش بافی سنتی

اگر به فرش دستباف علاقه دارید یا قصد خرید آن را دارید ، شناخت واژگان زیر برایتان مفید است :

• پود : نخ هایی که به صورت افقی در میان تارها قرار می گیرند و ساختار فرش را شکل می دهند .
• دار قالی : ابزاری چوبی یا فلزی که در فرش بافی سنتی برای نگه داشتن نخ ها و گره زدن استفاده می شود .
• گره فارسی و ترکی : دو نوع گره متفاوت که بسته به سبک بافت در شهرهای مختلف ایران متفاوتند . مثلاً در قالی های کاشان گره فارسی متداول تر است .

این واژگان در فرش ماشینی کاربرد مستقیم ندارند اما معادل های صنعتی آن ها در کارخانه های فرش به شکلی دیگر پیاده می شوند .

واژه های رایج در کارخانه های تولید فرش ماشینی

در فرش ماشینی ، بیشتر واژگان صنعتی و مرتبط با ماشین آلات هستند ، اما همچنان دانستن آن ها برای خریداران سودمند است :

• هیت ست : فرآیندی که طی آن نخ با حرارت بالا مقاوم تر می شود . نخ های هیت ست شده پرزدهی کمتری دارند و در فرش های باکیفیت تر استفاده می شوند .
• اکریلیک : الیافی که در بیشتر فرش های مرغوب ماشینی به کار می روند و از نظر ظاهر و دوام شبیه به پشم طبیعی هستند .
• فرش گل برجسته : نوعی فرش ماشینی که با تکنولوژی خاصی ، قسمت هایی از طرح آن به صورت برجسته دیده می شود و شباهت بیشتری به فرش دستباف دارد .

نتیجه گیری

درک دقیق اصطلاحات رایج در فرش دستباف و ماشینی نه تنها باعث می شود خریدار آگاه تری باشید ، بلکه می تواند به شما در انتخاب محصولی متناسب با نیاز ، سلیقه و بودجه کمک کند . شناخت اصطلاحاتی مانند شانه فرش ، تراکم فرش ، طرح فرش افشان یا حتی تفاوت های ساختاری میان کارخانه فرش ماشینی و دار قالی سنتی ، به ویژه در هنگام خرید آنلاین یا از فروشگاه های بزرگ فرش مانند قالی کاشان اهمیت زیادی دارد .

فراموش نکنید که دنیای فرش ، دنیایی از هنر ، تاریخ و فناوری است ؛ با دانستن زبان این دنیا ، بهتر می توانید در آن قدم بردارید .